Klaster Energii "Zielony Klaster"

Krzysztof Pietruszewski

2019-09-09

Kilka słów czym są klastry, jak wygląda historia konińskiego Klastra i jakie inwestuje przewiduje się w ramach jego wykonania.

Transformacja energetyczna w Polsce wciąż raczkuje, jednak coraz więcej miast i regionów decyduje się na próby jej przeprowadzenia. Początkowo mówiło się przede wszystkim o rejonie Śląska, zapominając przy okazji o Koninie i Wielkopolsce Wschodniej. Jednak kilka lat temu za sprawą działań aktywistów i polityków udało się to zmienić. Efektem tych dążeń był m.in. pomysł na stworzenie Klastra Energii „Zielona Energia”, który odpowiadałby na aktualne potrzeby mieszkańców i Miasta, dbając jednocześnie o środowisko i „sprawiedliwe” odejście od węgla, będącego niegdyś motorem zmian w Koninie.

Nim rozpocznę opisywanie kolejnych wydarzeń związanych z Klastrem, najpierw kilka słów o tym czym są w ogóle klastry energii. Pojęcie pojawiło się w 2016 roku wraz z ogłoszeniem ustawy o odnawialnych źródłach energii i od tego czasu kolejne miasta i otaczające je regiony rozpoczęły prace nad wdrażaniem podobnych rozwiązań. Ich głównym celem jest przede wszystkim rozwój energetyki rozproszonej, która ma służyć rozwojowi bezpieczeństwa energetycznego, umożliwiając zarazem osiąganie jak największej efektywności, przy jak najmniejszych kosztach. Klastry mają za zadanie kształtować środowisko formalno-prawno-finansowe oraz organizować odpowiednią przestrzeń umożliwiającą rozwój technologii spełniających te warunki. Wraz z wejściem w życie wspomnianej ustawy, Ministerstwo Energii zaczęło też wyróżniać miasta i ich działania zmierzające do stworzenia klastrów energii tzw. certyfikatami pilotażowymi. W I turze przekazano 33 takie certyfikaty, wyróżniając przy tym 10 klastrów. W drugiej turze ponownie wydano 33 certyfikaty, w tym sześć z wyróżnieniem. Jednym z nich był właśnie klaster koniński.

Oficjalnie wszystko zaczęło się 21 czerwca 2018 roku, gdy Józef Nowicki ogłosił, że zostało podpisane porozumienie na rzecz powstania Klastra. Jak czytamy na stronie Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Koninie:

21 czerwca 2018 roku w Urzędzie Miejskim w Koninie, z inicjatywy Prezydenta Miasta Konina Józefa Nowickiego, zostało podpisane porozumienie dotyczące zawiązania współpracy, mającej na celu utworzenie klastra energetycznego Zielona Energia Konin. (…) Klaster Energii pt. „Zielona Energia Konin”, stworzony został w celu integracji potencjałów oraz podmiotów związanych z rynkiem energetycznym, a w szczególności z rynkiem OZE oraz zarządzania energią poprzez stworzenie sieci współpracy podmiotów na rzecz zmian w obszarze gospodarki niskoemisyjnej i zrównoważonej energii.

Założycielami i stronami porozumienia byli i nadal są PWiK Konin sp. z o.o. (koordynator działań), MPEC Konin sp. z o.o., MZGOK sp. z o.o., Miasto Konin oraz Centrum Badań i Rozwoju Technologii dla Przemysłu S.A z Warszawy.

Po tygodniu od tego obwieszczenia Miasto zaczęło się starać o otrzymanie wspomnianego wcześniej certyfikatu Ministerstwa Energii. Wręczono go 8 listopada 2018 roku już nowo wybranemu Prezydentowi Miasta Konina Piotrowi Korytkowskiemu. W między czasie, tuż przed końcem września, zaprezentowano Klaster w Ministerstwie Energii podczas Panelu Ekspertów, co przyczyniło się do jego wyróżnienia.

Przy wręczeniu certyfikatu podano ogólne plany odnośnie realizacji Klastra w Koninie i regionie konińskim. Pojawiają się tutaj instalacje fotowoltaiczne, biogazownia odpadów kuchennych i ciepłownia geotermalna. Wszystkie inwestycje przedstawiono podczas IX. posiedzenia Rady Konsultacyjnej ds. Gospodarczych przy Prezydencie Miasta Konina, a następnie spisano w dziewiętnastu punktach:

Aktywizacja terenów inwestycyjnych;
Termomodernizacja i przebudowa budynków Stacji Wodociągowej Konin-Kurów (SUW) wraz z budową pompy ciepła i instalacji fotowoltaicznej oraz modernizacją oświetlenia zewnętrznego;
Poprawa efektywności energetycznej procesów technologicznych poprzez wytwarzanie i dystrybucję energii elektrycznej z OZE;
Budowa instalacji fotowoltaicznej na terenie Oczyszczalni Ścieków Prawy Brzeg;
Budowa instalacji fotowoltaicznej na terenie Oczyszczalni Ścieków Lewy Brzeg;
Budowa kabla energetycznego i linii światłowodowej pomiędzy Stacją Wodociągową Konin-Kurów i Oczyszczalniami Ścieków Prawy i Lewy Brzeg;
Budowa regionalnej instalacji zagospodarowania osadów ściekowych z ciągiem fermentacji z odzyskiwaniem biogazu z produkcją energii cieplnej i elektrycznej;
Budowa wiaty na osad odwodniony z instalacją fotowoltaiczną;
Przebudowa systemu ciepłowniczego miasta Konina;
Budowa Ciepłowni Geotermalnej w Koninie;
Biogazownia odpadów zielonych i kuchennych;
Instalacja fotowoltaiczna przy MZGOK;
Pilotażowy projekt badawczy hybrydowego magazynu energii oraz unikalnych algorytmów zarządzania;
System zarzadzania i bilansowania klastra;
Laboratorium oprogramowania, elektroniki i energoelektroniki na potrzeby klastra;
Budowa linii średniego napięcia łącząca Klaster Energii Zielona Energia Konin Etap I, punkty PWiK, MPEC, Tereny inwestycyjne;
Budowa linii średniego napięcia łącząca Klaster Energii Zielona Energia Konin Etap II, MZGOK Tereny inwestycyjne;
Infrastruktura zeroemisyjnego transportu publicznego;
Budowa stacji ładowania samochodów elektrycznych w ramach zadania „Likwidacja istniejącej oraz budowa nowej stacji paliw wraz z myjnią samochodową”.

11 stycznia 2019 roku miało miejsce posiedzenie władz miasta oraz prezesów spółek, którzy biorą udział we współtworzeniu porozumienia. Głównym tematem spotkania było uzyskanie decyzji środowiskowych przez MPEC na budowę ciepłowni geotermalnych na wyspie Pociejewo – inwestycji kosztującej miasto ponad 40 mln zł. Poza tym na konferencji rozmawiano jeszcze o ewentualnym poszerzeniu porozumienia na kolejnych partnerów, którymi miałyby być inne gminy.

Z pytaniem w tej sprawie 25 stycznia 2019 roku interpelację do Ministerstwa Energii przekazał poseł Koalicji Obywatelskiej Tomasz Piotr Nowak, w której poprosił o odpowiedź na pytanie o interpretację przepisu prawnego zawartego w ustawie o odnawialnych źródłach energii. Odpowiedź na zadane pytanie pojawiła się 27 lutego, a w niej potwierdzono, że cały powiat koniński może przystąpić do konińskiego Klastra, jeżeli tylko zaproszone gminy wyrażą na to zgodę (wynika to z zapisu, że Konin jest miastem na prawach powiatu, dla których takie rozwiązanie jest możliwe).

25 lutego odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Infrastruktury i Komisji Finansów, podczas których czterech z pięciu twórców porozumienia: PWiK, MPEC, Miasto Konin oraz MZGOK przedstawiły swoje plany i postępy odnośnie realizacji inwestycji przypisanych do Klastra. Niestety na podstronie Biuletynu Informacji Publicznej nie ma zbyt wielu informacji z niniejszego posiedzenia. Protokół jedynie zaznacza, iż miały miejsce takie opracowania, nie zamieszczając jednak ich stenogramów. Dostępne są jedynie prezentacje, dzięki którym przynajmniej w szczątkowej mierze można się zapoznać z postępami w realizacji Klastra (linki do prezentacji zamieszczam w bibliografii). Poza tym radni zadali wówczas tylko jedno pytanie, na które dość wyczerpująco odpowiedzieli obecni na sali przedstawiciele wyżej wymienionych spółek, wykazując potencjalne źródła finansowania swoich inwestycji i objaśniając poszczególne zagadnienia techniczne.

Od czasu wspólnego posiedzenia media i władze milczały na temat Klastra Energii. Pojawiała się natomiast strategia Miasta Konina, pod którą coraz chętniej podłącza się kwestie związane wcześniej z Klastrem Energii. Można powiedzieć, że w pewnym sensie oba projekty ze sobą się zazębiają, z tą różnicą, że o ile Klaster dotyczy dużych inwestycji i raczej gra główną rolę przy transformacji energetycznej regionu, o tyle strategia odnosi się bardziej do codziennego życia mieszkańców i zmieniania Miasta Konina na bardziej obywatelskie i przyjazne środowisku.

Dopiero 6 czerwca 2019 roku pojawia się krótka wzmianka o powołaniu Zespołu do realizacji zadań Klastra Energii „Zielona energia Konin”. W jego skład wchodzą:

Paweł Adamów — Zastępca Prezydenta Miasta Konina — Przewodniczący Zespołu;
Maciej Dąbrowski — Kierownik Jednostki Realizującej Projekt Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Koninie — Koordynator Zespołu;
Sławomir Lorek — Dyrektor Rozwoju i Marketingu Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej — Konin sp. z o.o.;
Andrzej Drewniak — Pełnomocnik ds. Realizacji Projektu MAO Miejskiego Zakładu Gospodarki Odpadami Komunalnymi sp. z o.o. w Koninie.

Jak mówi Zarządzenie Prezydenta Miasta Konina nr 93/2019, zadaniem zespołu będzie:

Podjęcie niezbędnych czynności formalno-prawnych związanych z realizacją zadań Klastra Energii „Zielona Energia Konin” i rozwojem Klastra.

Czym dokładnie ma się zespół zajmować nie sposób powiedzieć, dlatego pozostaje jedynie przyjąć to, co zawiera powyższa treść Zarządzenia. A zawiera niewiele.

I tak naprawdę to jest ostatnia informacja stricte dotycząca Klastra Energii. Od tamtego czasu nazwa pojawia się sporadycznie przy różnych okazji: wspominając o strategii, Dolinie Energii (koncepcja ówczesnego kandydata na Prezydenta Miasta Konina Piotra Korytkowskiego i obecnego prezesa Agencji Rozwoju Regionalnego Macieja Sytka, która właściwie zawiera te same punkty zarówno Klastra, jak i strategii), przy podpisaniu umowy na zakup autobusów hybrydowych itp. I o ile za czasów końcówki kadencji Józefa Nowickiego Klaster Energii pojawiał się często, stanowiąc istotny element kampanii wyborczej i hasła do zmian energetycznych Konina, tak teraz jest jednym z kilku projektów, mających na celu zrealizowanie pewnej wizji Miasta. Do Klastra Energii można jedynie przyłączyć pewne wydarzenia, które miały po 6 czerwca miejsce.

26 sierpnia 2019 roku MPEC Konin zorganizował konferencję pn. „Geotermia – szansa czy problem”. Po kilku wykładach naukowców i przedstawicieli władz innych miast, w których źródła geotermalne są już wykorzystywane, głos zabrał prezes spółki Stanisław Jarecki. Jego wykład był o tyle istotny, że poinformował publicznie o tym, że Miasto Konin zdobyło wszystkie niezbędne decyzje środowiskowe, jak również otrzymało pozwolenie na budowę ciepłowni geotermalnej. Ponadto zaznaczył, że Miasto złożyło wniosek o dofinansowanie do NFOSiGW oraz o pożyczkę na realizację niniejszego zadania. Miasto by chciało, aby dofinansowanie Funduszu objęło ponad 56% z całej kwoty za przedsięwzięcie sięgające 46 mln zł. Decyzja ta ma pojawić się do końca 2019 roku. Wówczas dopiero będzie można wykonać drugi odwiert, a w dłuższej perspektywie rozpocząć budowę geociepłowni. Na początku września Prezydent Miasta Konina na łamach mediów lokalnych zaznaczył, że Miasto będzie się starało również o budowę drugiej geociepłowni. Nie jest to nic nowego, gdyż na ten temat podczas wspólnego posiedzenia Komisji z dnia 26 lutego wspominał prezes MPEC Stanisław Jarecki.

Innym elementem pasującym do realizacji zadań Klastra jest podpisana 6 września 2019 roku umowa na sprzedaż ciepła między Miastem Konin a ZE PAK. Umowa została podpisana na okres od 1 lipca 2022 roku do 30 czerwca 2032 roku. Daty te wynikają z dotychczasowych umów między gminą a przedsiębiorstwem. Dotychczasowa umowa, po wielu latach negocjacji, zakończy się dokładnie 30 czerwca 2022 roku. Spowodowane jest to wydaniem przez Elektrownię Konin decyzji dotyczącej modernizacji bloku biomasowego i jego rozbudowy o człon ciepłowniczy.

W ostatnim czasie Klaster Energii „Zielona Energia” wyraźnie ustąpił miejsca strategii Miasta, której podsumowanie i oficjalne przedstawienie ma mieć miejsce w październiku. Biorąc pod uwagę datę wyborów parlamentarnych, sądzę, że możemy się spodziewać jej prezentacji w pierwszej połowie miesiąca. Na kolejną swoją obecność w przestrzeni publicznej prawdopodobnie przyjdzie mu jeszcze poczekać aż do wydania przez Ministerstwo decyzji o przyznaniu dofinansowania.

Bibliografia:

https://ahk.pl/fileadmin/AHK_Polen/Events/AGz/03_Sylwia_KOCH-KOPYSZKO.pdf;

http://www.konin.pl/index.php/jeden-news-new/klaster-zielona-energia-konin-wyrozniony.html;

https://www.przegladkoninski.pl/PL-H5/3/10345/czy-koninski-klaster-zielona-energia-rozszerzy-sie-o-sasiednie-gminy.html;

http://pwik-konin.com.pl/pl/aktualnosci/552/klaster-energetyczny---szansa-dla-konina;

http://pwik-konin.com.pl/pl/aktualnosci/525/zielona-energia-konin;

https://www.przegladkoninski.pl/PL-H5/3/9516/klaster-zielona-energia-konin-z-wyroznieniem-jozef-nowicki-certyfikat-przekazal-piotrowi-korytkowskiemu.html;

http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=B8RDAR;

http://orka2.sejm.gov.pl/INT8.nsf/klucz/ATTB9UJMX/%24FILE/i28925-o1.pdf;

http://samorzad.pap.pl/depesze/306201.wiadomosci/186139/Konin-O-zielonej-energii;

https://bip.konin.eu/pdf/Rada%20Miasta%20VIII/protokoly%20komisji/Protok4625.02.2019r.II.pdf;

https://bip.konin.eu/tmpl/zarzadzenia_prezydenta/zarz_2019_083_1559650015.pdf;